07 chính sách mới có hiệu lực từ ngày 01/04/2025

(1) Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 bắt đầu có hiệu lực

Ngày 19/02/2025, Quốc hội ban hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025. Quy định về xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật; nội dung cơ bản về tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật, không quy định về làm Hiến pháp, sửa đổi Hiến pháp.

Với mục tiêu cải thiện hiệu quả của hệ thống pháp luật quốc gia, Luật Ban hành Văn bản Quy phạm Pháp luật 2025 có một số điểm thay đổi quan trọng so với các quy định trước đây. Chính sách này quy định về quy trình xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật, nhấn mạnh việc bảo đảm tính minh bạch, công khai và sự tham gia của người dân trong quá trình xây dựng các văn bản này. Điều này giúp nâng cao tính hợp lý, hiệu quả của các văn bản pháp luật, hạn chế tình trạng "sáng tác" các quy định không rõ ràng, gây khó khăn cho việc thi hành. Ngoài ra, việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật sẽ theo hướng kết hợp giữa lý thuyết pháp lý và thực tiễn, giúp cho chính sách gần gũi với đời sống, dễ áp dụng và dễ tiếp cận hơn.

Xem thêm tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/4/2025, trừ việc điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 được thực hiện theo quy định của Luật này từ ngày Luật này được thông qua.

(2) Đất nông nghiệp được thí điểm chuyển nhượng làm dự án thương mại

Ngày 30/11/2024, Quốc hội ban hành Nghị quyết 171/2024/QH15 thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.

Nghị quyết 171/2024/QH15 năm 2024 quy định thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất (sau đây gọi là dự án thí điểm) trên phạm vi toàn quốc đối với các trường hợp sau đây:

- Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản nhận quyền sử dụng đất;

- Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản đang có quyền sử dụng đất;

- Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản đang có quyền sử dụng đất và nhận quyền sử dụng đất;

- Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản được các tổ chức đang sử dụng đất thành lập để thực hiện dự án nhà ở thương mại trên diện tích của cơ sở sản xuất, kinh doanh phải di dời do ô nhiễm môi trường, cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.

Nghị quyết này cho phép các tổ chức kinh doanh bất động sản nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp để thực hiện các dự án nhà ở thương mại. Điều này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy quá trình phát triển đô thị, mở rộng quỹ đất để xây dựng nhà ở, từ đó giảm bớt tình trạng thiếu hụt nhà ở, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Bên cạnh đó, việc thí điểm chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở sẽ không chỉ làm tăng nguồn cung nhà ở mà còn tạo ra cơ hội mới cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực bất động sản. Tuy nhiên, chính sách này cũng đặt ra một thách thức lớn về việc quản lý đất đai và bảo vệ môi trường, đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan nhà nước.

Xem thêm tại Nghị quyết 171/2024/QH15 năm 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/04/2025 và được thực hiện trong 05 năm.

(3) Hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động từ ngày 01/4/2025

Ngày 11/02/2025, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành Thông tư 03/2025/TT-BLĐTBXH quy định tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động.

Theo đó, hệ thống chỉ tiêu về điều kiện lao động và cách tính điểm trong phân loại lao động theo điều kiện lao động tại Phụ lục I ban hành kèm theo Thông tư 03/2025/TT-BLĐTBXH.

Một số điểm lưu ý khi sử dụng bảng chỉ tiêu:

- Các số liệu của nhóm yếu tố đánh giá về vệ sinh môi trường lao động, Ecgônômi - tổ chức lao động cần được tập hợp ở 3 thời điểm thích hợp

- Các số liệu của nhóm yếu tố đánh giá tác động về tâm sinh lý lao động cần được tập hợp cùng một ca (đối với trường hợp có nhiều ca trong ngày) ở 3 thời điểm thích hợp.

- Các chỉ tiêu tâm sinh lý cần được thu thập từ những thử nghiệm có thiết kế hợp lý và dụng cụ phương tiện đảm bảo độ chính xác theo yêu cầu.

Nghị định này tập trung vào việc quản lý lao động, tiền lương và thù lao trong các doanh nghiệp nhà nước, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh và cải thiện môi trường làm việc trong khu vực doanh nghiệp nhà nước. Chính sách này đặt ra những quy định chặt chẽ về mức lương tối thiểu, lương thưởng, cũng như các quyền lợi khác cho người lao động, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để thu hút nhân lực chất lượng cao trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh quốc tế ngày càng gay gắt. Việc điều chỉnh này không chỉ giúp tăng trưởng trong các doanh nghiệp nhà nước mà còn có thể tác động tích cực đến khu vực tư nhân, thúc đẩy cải cách và đổi mới trong toàn bộ nền kinh tế.

Xem thêm tại Thông tư 03/2025/TT-BLĐTBXH có hiệu lực từ ngày 01/4/2025.

(4) Danh sách 350 Bảo hiểm xã hội cấp huyện từ ngày 01/4/2025

Ngày 06/3/2025, Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành Quyết định 46/QĐ-BHXH quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bảo hiểm xã hội cấp huyện.

Vị trí, chức năng của Bảo hiểm xã hội cấp huyện theo Điều 1 Quyết định 46/QĐ-BHXH ngày 06/3/2025 như sau:

- Bảo hiểm xã hội quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Bảo hiểm xã hội liên huyện (gọi chung là Bảo hiểm xã hội cấp huyện) là cơ quan trực thuộc Bảo hiểm xã hội khu vực đặt tại địa bàn cấp huyện, có chức năng giúp Giám đốc Bảo hiểm xã hội khu vực tổ chức thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; quản lý thu, chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế trên địa bàn cấp huyện theo quy định.

Tên gọi, trụ sở và địa bàn quản lý của từng Bảo hiểm xã hội cấp huyện theo Phụ lục kèm theo Quyết định 46/QĐ-BHXH ngày 06/3/2025 .

Không tổ chức Bảo hiểm xã hội cấp huyện trên địa bàn cấp huyện nơi có trụ sở Bảo hiểm xã hội khu vực đóng. Nhiệm vụ trên địa bàn cấp huyện này do Bảo hiểm xã hội khu vực trực tiếp thực hiện.

- Bảo hiểm xã hội cấp huyện chịu sự quản lý trực tiếp, toàn diện của Giám đốc Bảo hiểm xã hội khu vực và chịu sự quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

- Bảo hiểm xã hội cấp huyện có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản và trụ sở riêng.

Theo Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định 46/QĐ-BHXH ngày 06/3/2025 về tên gọi, trụ sở và địa bàn quản lý của 350 Bảo hiểm xã hội cấp huyện

Chính sách này điều chỉnh mức hỗ trợ học phí và chi phí sinh hoạt cho sinh viên các ngành sư phạm, đặc biệt là những sinh viên có khả năng tài chính khó khăn. Chính phủ sẽ tăng cường các gói hỗ trợ tài chính cho sinh viên để khuyến khích họ theo đuổi nghề giáo viên, một ngành nghề đang có sự thiếu hụt trầm trọng về nhân lực. Đây là một bước đi quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và giải quyết vấn đề thiếu giáo viên ở nhiều khu vực. Việc sửa đổi này giúp cho sinh viên sư phạm có thể tập trung vào học tập mà không lo ngại về vấn đề tài chính, từ đó góp phần tạo ra nguồn lực giáo viên chất lượng cao cho tương lai.

Xem thêm tại Quyết định 46/QĐ-BHXH có hiệu lực từ ngày 01/4/2025.

(5) Quy định phí bảo lãnh ngân hàng từ ngày 01/4/2025

Ngày 31/12/2024, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 61/2024/TT-NHNN quy định về bảo lãnh ngân hàng.

Theo đó quy định phí bảo lãnh ngân hàng từ ngày 01/4/2025 như sau:

- Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thỏa thuận mức phí bảo lãnh đối với khách hàng và các bên liên quan (nếu có) và phải niêm yết công khai mức phí bảo lãnh.

- Trường hợp thực hiện đồng bảo lãnh, các bên tham gia đồng bảo lãnh thỏa thuận mức phí bảo lãnh cho mỗi bên đồng bảo lãnh.

- Trường hợp tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bảo lãnh cho một nghĩa vụ liên đới thì tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thỏa thuận với từng khách hàng về mức phí phải trả trên cơ sở nghĩa vụ liên đới tương ứng của mỗi khách hàng, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

- Trường hợp đồng tiền bảo lãnh là ngoại tệ, các bên thỏa thuận thu phí bảo lãnh bằng ngoại tệ hoặc quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá bán của bên bảo lãnh tại thời điểm thu phí hoặc tại thời điểm thông báo thu phí.

- Các bên có thể thỏa thuận điều chỉnh mức phí bảo lãnh.

Như vậy, điểm mới của Thông tư 61/2024/TT-NHNN so với Thông tư 11/2022/TT-NHNN về phí bảo lãnh ngân hàng là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải niêm yết công khai mức phí bảo lãnh.

Nghị định này quy định về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. Chữ ký điện tử sẽ giúp các giao dịch điện tử được thực hiện nhanh chóng và an toàn hơn, giảm bớt thời gian và chi phí so với các phương thức giao dịch truyền thống. Chính sách này sẽ tạo nền tảng pháp lý cho các giao dịch trực tuyến, từ việc ký kết hợp đồng đến thanh toán qua các nền tảng số. Điều này sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ, thương mại điện tử, giúp họ phát triển bền vững trong môi trường kinh tế số. Ngoài ra, việc áp dụng chữ ký điện tử còn là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng Chính phủ điện tử và thúc đẩy quản lý hành chính công hiệu quả hơn.

(6) Chế độ bồi dưỡng đặc thù Thành viên Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia

Ngày 14/02/2025, Thủ tướng ban hành Quyết định 04/2025/QĐ-TTg về chế độ bồi dưỡng đối với thành viên Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, người tiến hành tố tụng cạnh tranh, người giám định, người phiên dịch, người làm chứng.

Theo đó, Thành viên Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia được bồi dưỡng 2.340.000 đồng/người/tháng.

Bên cạnh đó, tại Điều 3 Quyết định, chế độ bồi dưỡng đối với người tiến hành tố tụng cạnh tranh, người giám định, người phiên dịch, người làm chứng tại phiên điều trần được quy định cụ thể như sau:

- Chủ tịch Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh được bồi dưỡng 150.000 đồng/ngày.

- Thành viên Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh, điều tra viên vụ việc cạnh tranh tham gia phiên điều trần, thư ký phiên điều trần được bồi dưỡng 100.000 đồng/người/ngày.

- Người giám định được Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh mời được bồi dưỡng 100.000 đồng/người/ngày.

- Người phiên dịch được Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh mời đến phiên dịch tại phiên điều trần được hưởng chế độ bồi dưỡng theo quy định về chi phí dịch thuật trong chế độ chi tiếp đón khách nước ngoài và chi tiêu tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế tại Việt Nam.

- Người làm chứng được Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh triệu tập đến phiên điều trần được bồi dưỡng 100.000 đồng/người/ngày.

Quyết định này công bố các thủ tục hành chính mới và thay thế trong lĩnh vực di sản văn hóa, nhằm cải thiện công tác quản lý và bảo vệ các di sản văn hóa. Các thủ tục hành chính này được thiết kế nhằm giảm bớt sự phức tạp trong quá trình xử lý các vấn đề liên quan đến di sản văn hóa, từ việc cấp giấy phép bảo vệ, phục hồi cho đến quy trình thẩm định giá trị di sản. Chính sách này giúp cho các tổ chức và cá nhân tham gia vào lĩnh vực bảo tồn di sản văn hóa có thể hoạt động thuận lợi hơn, đồng thời bảo vệ được những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Việc đổi mới thủ tục hành chính cũng là bước đi quan trọng trong việc thu hút đầu tư vào ngành du lịch văn hóa, góp phần phát triển nền kinh tế xanh, bền vững.

Xem thêm tại Quyết định 04/2025/QĐ-TTg có hiệu lực thi hành từ ngày 01/4/2025.

(7) Thứ tự ưu tiên phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026 – 2030

Ngày 07/02/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 70/2025/UBTVQH15 quy định về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2030.

Theo đó, việc phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026 - 2030 phải tuân thủ quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước và các văn bản pháp luật có liên quan.

Thứ tự ưu tiên phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026 - 2030 như sau:

- Dự án đầu tư công khẩn cấp;

- Chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia;

- Hoàn trả vốn ứng trước;

- Dự án đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng nhưng chưa bố trí đủ vốn;

- Chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài, bao gồm cả vốn đối ứng;

- Đầu tư của Nhà nước tham gia thực hiện dự án PPP theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư; bồi thường, chấm dứt hợp đồng dự án PPP trước hạn được cấp có thẩm quyền quyết định, chi trả phần giảm doanh thu các dự án PPP thuộc trách nhiệm của Nhà nước, thanh toán theo hợp đồng dự án BT bằng tiền;

- Dự án chuyển tiếp hoàn thành trong kỳ kế hoạch;

- Dự án chuyển tiếp thực hiện theo tiến độ được phê duyệt;

- Nhiệm vụ quy hoạch, nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư (vốn bố trí cho nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư dự án dự kiến khởi công mới trong giai đoạn 2026 - 2030, vốn bố trí cho nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư dự án dự kiến khởi công mới trong giai đoạn 2031 - 2035);

- Thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản phát sinh trước ngày 01 tháng 01 năm 2015 (nếu có);

- Cấp bù lãi suất tín dụng ưu đãi, phí quản lý; cấp vốn điều lệ cho các ngân hàng chính sách, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; hỗ trợ đầu tư cho các đối tượng khác theo quyết định của Chính phủ hoặc quyết định của Thủ tướng Chính phủ;

- Bố trí vốn ngân sách địa phương để thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội theo nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh;

- Dự án khởi công mới đáp ứng yêu cầu quy định của Luật Đầu tư công.

Nghị định này sửa đổi và bổ sung các quy định về quản lý xuất khẩu, nhập khẩu văn hóa phẩm, bao gồm sách, báo, phim ảnh, tác phẩm nghệ thuật và các sản phẩm văn hóa khác. Chính sách này nhằm kiểm soát chặt chẽ việc lưu thông các sản phẩm văn hóa, bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Điều này giúp ngăn chặn các sản phẩm văn hóa không phù hợp với thuần phong mỹ tục, đồng thời thúc đẩy việc xuất khẩu các sản phẩm văn hóa có chất lượng, góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới. Tuy nhiên, cũng cần phải lưu ý rằng việc thực thi các quy định này sẽ đụng phải các vấn đề về tự do ngôn luận và quyền sáng tạo của cá nhân, do đó cần phải có sự cân nhắc kỹ lưỡng trong quá trình áp dụng.

Xem chi tiết tại Nghị quyết 70/2025/UBTVQH15 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/4/2025 và áp dụng cho các năm ngân sách giai đoạn 2026 - 2030.

Trên đây là toàn bộ nội dung về 07 chính sách mới có hiệu lực từ ngày 01/04/2025.